Verslaafd aan Facebook?
Verslaafd aan Facebook?

Verslaafd aan Facebook?

Stiekem nog even je berichtjes checken, die ene foto like-en en inchecken op de wc van je buurman; allemaal verschijnselen die passen bij een Facebook-verslaving. Hoe kom je er vanaf?

Vijf jaar geleden (2008) kwam Facebook naar Nederland. Kort daarvoor was ons land al verslingerd geraakt aan Hyves. Vrolijke kleurtjes en dansende icoontjes voerden de boventoon. De meest creatieve uitspattingen resulteerden uiteindelijk in foeilelijke, maar wel erg persoonlijke pagina’s. Het duurde dan ook even voordat de Hollandse vrij geesten durfden over te stappen op het strakke keurslijf van Facebook.

Uiteindelijk bleek de combinatie van ‘vrienden over de hele wereld’ én ’tantes die je vakantiefoto’s gingen keuren’ doorslaggevend voor mijn eigen overstap. Het was heerlijk rustig in de begindagen van het Nederlandse Facebook. Er klaagden wel wat mensen over de overstap, maar de buitenlandse vrienden waren erg happy met het openstellen van m’n sociale-netwerkgrenzen.

Hoe Facebook-verslaving werkt
Nu we een paar jaar verder zijn, kennen de meeste mensen het verschijnsel wel van het verslavende meldingsicoontje. Je plaatst een update of een foto en vervolgens zie je hoeveel mensen daarop reageren. Het geeft een kick als veel mensen je foto leuk vinden en reacties op jouw gedachtenstroom zijn de start van menig discussie met vrienden. Je lijkt socialer te worden door Facebook, want je komt steeds vaker in contact met mensen die je al jaren niet ziet.

Die zelfbevestiging is een positieve prikkel. Je lichaam krijgt er een korte kick van, die is aangemaakt door endorfinen. Omdat er enkel een ‘vind ik leuk’-button bestaat en je daarvan een melding krijgt, word je positief geconditioneerd. Telkens als het rode balletje bovenin beeld verschijnt, krijg je een primaire kick: er is iets leuks te beleven. Als een kwispelend hondje ga je vervolgens een invulling geven aan die impuls. Het balletje verdwijnt en vervolgens ga je net zo vaak checken totdat je weer dat rode balletje ziet. Je wordt een letterlijke aandachtsjunk.

iPhone-gebruikers kennen ook het omgekeerde principe van die klassieke conditionering. Bij het vrijkomen van een app-update krijg je ook een rood balletje op je icoon te zien; net als bij gemiste oproepen en mails. In het begin zijn die meldingen welkom, want je wilt up-to-date blijven. Wie echter veel mail krijgt, zal na verloop van tijd juist een stressgevoel ontwikkelen bij het zien van die rode balletjes.

Hoe kom je van je Facebook-verslaving af?
Het duurt even voordat je doorhebt, dat je Facebook-verslaafd bent. Je wilt gewoon graag op de hoogte blijven van wat er in het leven van je vrienden gebeurt, nietwaar?  En vanzelfsprekend wil je laten weten hoe het met je gaat. Om de kick van het rode balletje sneller te krijgen, laat je de mooiste momenten van je leven zien. Hoe fraaier de foto of hoe spannender de locatie, hoe meer mensen je behoefte bevredigen. Als je eens in het uur checkt, zie je maar 1 keer dat balletje. Als je om de 5 minuten checkt, heb je 12 kansen op een endorfine-kick. Maar als je afhankelijk wordt van die Facebook-endorfinen, mis je een hoop andere geweldige ervaringen. En de grap is, dat je dat pas ontdekt als je bent afgekickt. Dan merk je ineens hoe verslaafd zelfs je eigen vrienden zijn.

Om je op weg te helpen, ik ben per slot van rekening een ex-Facebook-junk, geef ik mijn trucs waarmee ik ‘clean’ werd.

  • Zet zoveel mogelijk meldingen uit in via de instellingen. (Je kunt dit ook doen voor Whatsapp en je mail, als je echt een schone lei wilt maken.)
  • Bedenk bij elke update die je plaatst: doe ik dit voor mezelf óf doe ik dit om een reactie krijgen? (In dat laatste geval: plaats het bericht dan niet.)
  • Check alleen ergens in, als je direct gevonden wilt worden of als je er een substantieel voordeel mee krijgt.
  • Ga niet ‘cold-turkey’ afkicken door je profiel te verwijderen; Facebook zal je een jaar lang stalken met mails over wat je vrienden doen, wat je mist etc. Het is wat dat betreft echt een dealer, die jou verslaafd wil houden.
  • Zet je standaard update-instelling op ‘alleen ik’. Als je een tijdje alleen maar berichten post die alleen jij kunt zien, leer je vanzelf of je geluk nou kwam uit het plaatsen van de post of van de bevestiging die je kreeg van vrienden.

Zelf ben ik van gemiddeld 5x per dag posten naar 0x gegaan. Ik post enkel nog vakantiefoto’s in mijn openbare map en reageer hooguit nog op berichten van anderen. Het was heel erg wennen in het begin, maar ik kan je verzekeren dat ik een stuk gelukkiger ben sinds ik niet meer voortdurend de neiging heb om te checken wat er is gebeurd. En even voor de mannen: het gevoel van heerlijk staan plassen is veel beter als je niet met je andere hand je telefoon aan het checken bent. Try it.

Sterkte!

Photocredit: Life of Brian on FLICKR