Het is bijna vanzelfsprekend dat als in Rotterdam iets wordt georganiseerd, mensen in de rij staan om het nieuwe initiatief de grond in te stampen nog voordat het eerste glas is geheven. Zelfs Vers Beton is inmiddels de Azijnbode van Rotterdam aan het worden met maar liefst 2 artikelen over het mislukken van de Rotterdam Pride, die nu in volle gang is. Horeca-ondernemer Edwin van Toolen gooit in dagblad Metro nog wat olie op het vuur, maar schijnt daarvoor op Facebook z’n excuses ook alweer te hebben aangeboden. Omdat That Guy From Rotterdam altijd een positieve noot biedt in een verzuurde wereld, is het dus hoog tijd voor een antwoord op de vraag: is het dan echt zo droevig gesteld met de stad?
In alledrie de artikelen (en ook in de gesprekken op straat) wordt het vergelijk getrokken met de stad Amsterdam ,waar alles rozengeur en maneschijn lijkt op het gebied van homo-acceptatie. En ze weten er een groot feestje van te maken. Waar de vergelijking misgaat is echter dat Amsterdam een andere stad is, met een andere bevolkingssamenstelling en een roerige jaren ’60, waar het Vondelpark en sexuele vrijheid bekender werd dan het Holland Pop Festival. Het vergelijken van de twee steden is complete onzin. Ooit sprak ik de landelijke voorzitter van het COC, die stelde dat in Rotterdam het homo-klimaat niet goed was. Dat zou mede te zien zijn aan het bedroevend lage aantal homo-horecazaken en het feit dat in de gekleurde klassen het stukje educatie nog wel een opdonder kon gebruiken. Dat zijn natuurlijk voor de hand liggende maatstaven, maar voor echte homo-emancipatie is het natuurlijk ook belangrijk om te weten of homo’s zich wellicht prima thuisvoelen in heterozaken en daarom wellicht minder behoefte hebben aan een grote gay-scene. Zeker als andere steden in de nabije omgeving dat al uitgebreid bieden. (Even voor de duidelijkheid; Amsterdam, Londen en Antwerpen liggen erg dichtbij en zijn goed bereikbaar. In het buitenland (ook in België ja, is het heel gebruikelijk om een dik uur onderweg te zijn naar de homokroegen.)
‘We’re here, we’re queer, get used to it!’
Veel (hetero-)mensen, maar ook net iets te weinig homo’s weten waar een Pride echt om draait. Je kunt ze dat ook niet kwalijk nemen, want mensen gaan nu eenmaal liever naar een feestjes dan een inhoudelijk debat of een voorleesmiddag waarin kinderen bijvoorbeeld ‘Koning en Koning’ krijgen voorgelezen. Maar een Pride is van oudsher veel inhoudelijker dan een carnavaleske optocht. Na de Stonewall-rellen in New York werd besloten om jaarlijks een optocht te houden, die het incident moest herdenken. Tegelijkertijd zorgden die rellen ervoor dat er een maatschappelijk debat op gang kwam over de structurele indoctrinatie en discriminatie van homo’s en lesbiennes. De grote New York Pride is daaruit ontstaan en nog steeds starten de meeste Prides wereldwijd met een sterk inhoudelijk programma en is de grote optocht verworden tot een feestje. Deelnemers lopen met protestborden en scanderen statements, terwijl we in Nederland gewend zijn aan een carnaval waarbij we vooral niet al te diep ingaan op de inhoud; dat vinden we namelijk nogal lastig. We laten wel een boot met Marokkanen en joden meevaren en roepen dat ze het zo goed doen, maar ondertussen houden we ons verre van een pittig debat over de problemen van deze groep; ‘dat moeten ze zelf maar oplossen’.
En dat is direct waarom de Rotterdam Pride zo ontzettend is geslaagd: er zijn rondleidingen en fietstochten door de stad langs belanghebbende plekken, er zijn exposities, een filmprogramma, picknicks en borrels en een verdomd goed en uitgebreid kinderprogramma (niet om zieltjes te werven, maar wel omdat homo’s ook kinderen hebben én omdat kinderen moeten leren wat ‘homo’ is en dat het als scheldwoord misschien ongepast is). Er zijn natuurlijk borrels en feestjes, maar die waren er ook al zonder de Pride; de KeerWeer-parade is namelijk al een paar jaar een begrip in de Rotterdamse gay-scene. Gay Pride is namelijk veel meer dan het spekken van de homo-horecakas; die overigens wel de vruchten plukt van feestvergunningen en ander lobby-werk. Een Rotterdam Pride moet juist de problemen aankaarten die er in de stad zijn en daarover het debat uitlokken. Wie zegt dat het een in zichzelf gekeerd subsidiefeestje is, moet misschien eens een kijkje nemen bij al die andere gesubsideerde events in de stad: die bedienen allemaal hun eigen doelgroep en lijken nauwelijks moeite te doen om anderen erbij te betrekken. In dat opzicht is de Rotterdam Pride met z’n prominente foto-expositie voor Rotterdam Centraal al een gedurfde keuze. We zijn er nog lang niet, maar het is een begin.
Een ander voorbeeld
Rotterdam Pride is een begin en hard nodig in een stad waar mijn vriend en ik regelmatig door voorbijrijdende auto’s worden nageroepen als we hand in hand lopen. En als ik weer eens ‘vieze homo’ naar mijn hoofd geslingerd krijg, moet ik me dat laten welgevallen, omdat ‘vieze Turk’ terugroepen ineens racisme zou zijn, nog los van het feit dat de 4 mannen die dan uit de auto stappen vast geen zin hebben in een grouphug. Rotterdam Pride is nog lang niet perfect, maar wees eens constructief en denk na over hoe je zelf een bijdrage kunt leveren aan een betere Pride. Zet je eigenbelang en je eigen (Amsterdamse) idee van een Pride opzij en kijk eens naar wat goed werkt in deze stad en waar in deze stad de handen ineen te slaan zijn. Een exacte kopie van een Canal Pride wordt sowieso al lastig. Maar als je een inspirerend voorbeeld wilt, kijk dan eens naar 24uur cultuur, van de Rotterdamse culturele sector.
Jarenlang is geprobeerd om een Uitmarkt te kopiëren naar Amsterdams model. Dat ging een tijdlang goed, maar na een paar verregende edities en artiesten die wel naar 020, maar niet naar 010 kwamen werd het al snel een droevige jaarmarkt met trieste kraampjes. In de tijd dat ik bij het Rotterdams Uitburo marketing manager was, gingen we met de hele culturele sector nadenken over een andere aanpak. Mijn stelling daarbij was: kopieer niet een event dat elders goed werkt als dat hier niet lijkt aan te slaan. Zoek een eigen smoel, toon lef en doe het op z’n Rotterdams. Kijk ook naar de behoeften van de sector, die hier juist graag mensen in eigen huis wilde ontvangen in plaats van op een plein met de concurrentie ernaast. Zo ontstond 24uur cultuur. Een totaal andere aanpak voor de opening van het culturele seizoen, waarbij dag en nacht iets te beleven valt en ook muziek- en poppodia aanhaken. Dit jaar bood het event zelfs 180 verschillende programma’s op 65 locaties met zo’n 20.000 bezoekers (bron: Popunie). Dat is peanuts vergeleken met Amsterdam, maar in de armste en laagst opgeleide stad van Nederland heb je nu eenmaal een kleinere culturele en intellectuele elite, dus moet je een programma maken dat is afgestemd op die andere bevolkingssamenstelling.
Edwin van Toolens idee voor een grote feestelijke parade moeten we dus nog maar even in de koelkast zetten. En op dat punt slaat het artikel van Elbeth Grievink de spijker op z’n kop. Alhoewel het vooral ook de vraag is wie er gaat kijken als alle homo’s van Rotterdam meedoen, of wie er in de Parade loopt als alle homo’s staan te kijken. Volgens mij zou het voorheen Zomercarnaval (Rotterdam Unlimited) moeten kunnen uitgroeien tot een parade van diversiteit. Daar lopen nu al genoeg uitgedoste homo’s in rond. Het zou bovendien laten zien dat diversiteit echt wordt gevierd in deze stad. En zolang een dergelijke integratie van optochten niet mogelijk is, denk ik dat een inhoudelijke Pride de meest slimme zet is die Rotterdam op dit moment kan hebben.
Wil je weten waar je als homo prima terecht kan in Rotterdam, lees dan ook: Gay Rotterdam, ongepolijst en onontdekt.
Wauw, je slaat de spijker op z’n kop!